เด็กติดอุปกรณ์จัดฟันเด็ก ครั้งแรกเจ็บไหมโดยทั่วไปแล้ว การติดอุปกรณ์จัดฟันในเด็กครั้งแรกไม่ได้เจ็บปวดในทันที ในวันที่ทันตแพทย์ติดเครื่องมือ เด็กมักจะไม่ได้รู้สึกเจ็บปวดอะไรมากนักในระหว่างกระบวนการติดอุปกรณ์ (เช่น การติด Brackets หรือการใส่ลวด) เพราะเป็นขั้นตอนที่ไม่ต้องมีการกรอฟันหรือฉีดยาชา
อย่างไรก็ตาม อาการปวดและไม่สบายตัวมักจะเริ่มเกิดขึ้นหลังจากนั้นประมาณ 2-6 ชั่วโมง หรือในวันถัดไป และจะคงอยู่ได้ประมาณ 3-7 วัน ขึ้นอยู่กับความอดทนของแต่ละบุคคล และประเภทของเครื่องมือที่ติด
สาเหตุที่ทำให้เด็กเจ็บและรู้สึกไม่สบายตัวหลังจากติดอุปกรณ์ครั้งแรก:
แรงกดที่ฟัน:
ลวดจัดฟัน: ทันตแพทย์จะใส่ลวดจัดฟันเส้นแรกเข้าไปใน Brackets (เครื่องมือโลหะหรือเซรามิกที่ติดบนผิวฟัน) ลวดนี้จะออกแรงกดและดึงฟันให้เริ่มเคลื่อนที่ ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของอาการปวดหรือตึงที่ฟัน
ยางดึงฟัน (Elastics): ในบางกรณี อาจมีการใช้ยางดึงฟันร่วมด้วย ซึ่งจะเพิ่มแรงกดและทำให้ปวดมากขึ้น
การระคายเคืองต่อเนื้อเยื่ออ่อน:
Brackets และลวด: อุปกรณ์จัดฟันเหล่านี้เป็นของแปลกปลอมในช่องปาก และอาจเสียดสีกับกระพุ้งแก้ม ริมฝีปาก หรือลิ้น ทำให้เกิดแผล ถลอก หรือระคายเคืองในช่วงแรกที่ยังไม่ชิน
เหล็กเกี่ยว (Hooks): ส่วนที่ยื่นออกมาจาก Brackets เพื่อใช้เกี่ยว
การปรับตัวของขากรรไกรและกล้ามเนื้อ: เมื่อฟันเริ่มเคลื่อนที่ กล้ามเนื้อและข้อต่อขากรรไกรก็ต้องปรับตัวตาม ซึ่งอาจทำให้รู้สึกเมื่อยหรือปวดเล็กน้อย
อาการที่เด็กอาจรู้สึก:
ปวดหรือตึงที่ฟัน: โดยเฉพาะเวลาเคี้ยวอาหารแข็งๆ หรือกัดฟัน
ฟันไวต่อความรู้สึก: อาจรู้สึกเสียวฟันเล็กน้อยเมื่อสัมผัสอาหารร้อน เย็น หรือเปรี้ยว
เจ็บแผลในปาก: แผลถลอกที่กระพุ้งแก้ม ริมฝีปาก หรือลิ้นจากการเสียดสี
รู้สึกรำคาญ: รู้สึกถึงสิ่งแปลกปลอมในปาก อยากจะเอาลิ้นไปดุนๆ
พูดไม่ถนัด: ในช่วงแรก อาจพูดไม่ถนัดเล็กน้อย
วิธีบรรเทาอาการปวดและไม่สบายตัว:
รับประทานยาแก้ปวด: สามารถให้ยาแก้ปวดทั่วไปสำหรับเด็ก เช่น พาราเซตามอล (Paracetamol) หรือไอบูโพรเฟน (Ibuprofen) ตามขนาดที่เหมาะสม
ประคบเย็น: การอมน้ำแข็งก้อนเล็กๆ (แต่ระวังอย่ากัด) หรือประคบเย็นที่ภายนอกแก้มบริเวณที่ปวด อาจช่วยลดอาการปวดและบวมได้
รับประทานอาหารอ่อนนุ่ม: ในช่วง 2-3 วันแรก ควรงดอาหารแข็ง เหนียว กรอบ หรือเหนียวหนืด เช่น เนื้อสัตว์ที่ต้องเคี้ยวมาก ถั่ว ขนมกรุบกรอบ ให้เน้นอาหารอ่อนๆ เช่น โจ๊ก ข้าวต้ม ไข่ ต้มจืด นม โยเกิร์ต เป็นต้น
ใช้ขี้ผึ้ง/ขี้ผึ้งจัดฟัน (Orthodontic Wax): ทันตแพทย์จะให้ขี้ผึ้งสำหรับแปะทับ Brackets หรือส่วนที่คม/ยื่นออกมา เพื่อป้องกันการเสียดสีกับเนื้อเยื่อในช่องปาก
บ้วนปากด้วยน้ำเกลืออุ่นๆ: ช่วยลดอาการอักเสบและทำให้แผลหายเร็วขึ้น
อดทนและทำใจ: อธิบายให้เด็กเข้าใจว่าอาการเหล่านี้เป็นเรื่องปกติและจะดีขึ้นเองในไม่กี่วัน เมื่อชินกับเครื่องมือแล้วก็จะรู้สึกสบายขึ้น
สรุป: การติดอุปกรณ์จัดฟันครั้งแรกสำหรับเด็กไม่ได้เจ็บในทันที แต่จะมีอาการปวดและไม่สบายตัวตามมาในไม่กี่ชั่วโมงหรือวันถัดไป ซึ่งอาการเหล่านี้เป็นเรื่องปกติและสามารถจัดการบรรเทาได้ด้วยวิธีที่กล่าวมาข้างต้น และจะดีขึ้นในเวลาไม่นาน สิ่งสำคัญคือการเตรียมตัว เตรียมใจ และความเข้าใจจากทั้งเด็กและผู้ปกครองครับ